Ελεύθεροι Κρήμνοι (Free Laps)
Η επανορθωτική γναθοπροσωπική χειρουργική επικεντρώνεται στην αποκατάσταση αισθητικών και λειτουργικών διαταραχών στην περιοχή του προσώπου, του στόματος και των γνάθων. Οι διαταραχές αυτές μπορεί να σχετίζονται με συγγενείς καταστάσεις (συγγενείς δυσπλασίες), τραυμα προσώπου, πάρεση προσωπικού νεύρου ή ογκολογικές επεμβάσεις (ελλειμμάτα στη περιοχή του προσώπου και των γνάθων). Η μικροαγγειακή αποκατάσταση είναι η θεραπεία εκλογής για την αποκατάσταση ελλειμμάτων μετά από αφαίρεση καρκίνου του στόματος και των γνάθων, με ποσοστά επιτυχίας τα οποία φθάνουν έως και το 97,5%. Συνίσταται στη μεταφορά αγγειούμενων ιστών (δέρμα, μυς και οστό), ανάλογα με το έλλειμμα που προέκυψε μετά την εκτομή του καρκίνου, από διάφορες περιοχές του σώματος στη γναθοπροσωπική περιοχή.
Οι ελεύθεροι κρημνοί αποτέλεσαν μια επανάσταση στην επανορθωτική χειρουργική στόματος, γνάθων και προσώπου, καθώς δίνουν τη δυνατότητα να αποκατασταθούν ακόμα και μεγάλα ογκολογικά ελλείμματα της περιοχής κεφαλής και τραχήλου, καθιστώντας εξαιρέσιμο ένα καρκίνο που παλιότερα θα ήταν ανεγχείρητός. Οι χειρουργοί που ασχολούνται με τον τρόπο αυτό αποκατάστασης θα πρέπει να είναι πλήρως εξοικειωμένοι με την ανατομία τόσο της δότριας περιοχής και να είναι σε θέση να αναστομώσουν τα αγγεία του μεταφερομένου κρημνού με τα αγγεία του τραχήλου ώστε να διατηρηθεί η ζωτικότητα των μεταφερόμενων ιστών. Θα πρέπει επίσης να έχουν μεγάλη εμπειρία και εξοικείωση με τη περιοχή αποκατάστασης (στόμα, γνάθος, πρόσωπο). Με τη βοήθεια της τεχνολογίας (υπολογιστικά καθοδηγούμενη αποκατάσταση – Individual Patient Solutions / IPS KLS) μπορεί να επιτευχθεί το βέλτιστο δυνατό αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα.
Διάφοροι τύποι ελεύθερων κρημνών έχουν περιγράφει για ανάλογα με την έκταση και τη θέση του ογκολογικού ελλείμματος που πρόκειται να αποκατασταθεί. Οι πιο συχνοί από αυτούς είναι ο ελεύθερος κερκιδικός κρημνός του αντιβραχίου, για την αποκατάσταση ελλειμάτων της γλώσσας και του στόματος, και ελεύθερος περονιαίος οστεοδερματικός κρημνός, για αποκατάσταση ελλειμμάτων των γνάθων.
Ελεύθερος Kερκιδικός Κρημνός του Αντιβραχίου (Radial Forearm Free Flap)
Ο κερκιδικός κρημνός του αντιβραχίου είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους τρόπους αποκατάστασης ελλειμμάτων μετά από την αφαίρεση καρκίνου της γλώσσας και του στόματος. Έχει το πλεονέκτημα ότι καθώς επουλώνεται δεν συρρικνώνεται, διατηρώντας έτσι σε μεγάλο βαθμό την ομιλία και τη κατάποση.
Με τη τεχνική αυτή λαμβάνεται ένα κομμάτι δέρματος από την εσωτερική επιφάνεια του αντιβραχίου σας κοντά στον καρπό (ελεύθερος κρημνός). μαζί με δύο αιμοφόρα αγγεία, ένα από τα οποία τροφοδοτεί με αίμα τον κρημνό (αρτηρία) και ένα από τα οποία παροχετεύει αίμα από τον κρημνό (φλέβα). Η αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα τον κρημνό είναι αυτή που δίνει ψηλαφητό σφυγμό στο καρπό. Μόλις ανασηκωθεί ο κρημνός, μεταφέρεται στη περιοχή του στόματος και καλύπτει το έλλειμμα που δημιουργήθηκε από την εκτομή του καρκίνου.
Στη συνέχεια τα αιμοφόρα αγγεία (αρτηρία και φλέβα) που τροφοδοτούν το κρημνό, ενώνονται (αναστομώνονται) με αιμοφόρα αγγεία του λαιμού με τη βοήθεια μικροσκοπίου. Αυτά τα αιμοφόρα αγγεία θα διατηρήσουν «ζωντανό» το κρημνό στη νέα του θέση, καθώς θα επουλώνεται. Το έλλειμμα το οποίο δημιουργείται στη περιοχή λήψης του κρημνού στο αντιβράχιο καλύπτεται με ένα μόσχευμα δέρματος.
Ελεύθερος Περονιαίος Οστεοδερματικός Κρημνός (Fibula Free Flap)
Ο περονιαίος οστεοδερματικός κρημνός είναι ο συνηθέστερος τρόπος αποκατάστασης οστικών ελλειμμάτων στη κάτω ή στην άνω γνάθο, μετά από την αφαίρεση καρκίνου του στόματος ή των γνάθων. Έχει το πλεονέκτημα ότι παρέχει επαρκή ποσότητα οστού για την αποκατάσταση ακόμα και μεγάλων ογκολογικών ελλειμμάτων των γνάθων.
Με τη τεχνική αυτή λαμβάνεται το περονιαίο οστό, το οποίο εντοπίζεται στο κάτω μέρος του ποδιού και εκτείνεται από την άρθρωση του γόνατος μέχρι την άρθρωση του αστραγάλου. Είναι ένα λεπτό οστό που μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως χωρίς να επηρεαστεί η ικανότητά στήριξης σας. Η περόνη αφαιρείται μαζί με δύο αιμοφόρα αγγεία (ελεύθερος κρημνός), ένα από τα οποία τροφοδοτεί με αίμα τον κρημνό (αρτηρία) και ένα από τα οποία παροχετεύει αίμα από τον κρημνό (φλέβα).
Μόλις ανασηκωθεί ο κρημνός, η αγγειούμενη περόνη μεταφέρεται στη περιοχή του ελλείμματος και αφού διαμορφωθεί κατάλληλα, στερεώνεται στη θέση του με μικρές πλάκες και βίδες. Στη συνέχεια τα αιμοφόρα αγγεία (αρτηρία και φλέβα) που τροφοδοτούν το κρημνό, ενώνονται (αναστομώνονται) με αιμοφόρα αγγεία του λαιμού με τη βοήθεια μικροσκοπίου.
Αυτά τα αιμοφόρα αγγεία θα διατηρήσουν «ζωντανό» το κρημνό στη νέα του θέση, καθώς θα επουλώνεται. Στο πόδι θα τοποθετηθεί σε νάρθηκας για μια εβδομάδα μετά την επέμβαση. Αρκετές φορές μαζί με το οστό της περόνης αφαιρείται και ένα κομμάτι δέρματος από το πόδι, για να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση των μαλακών μορίων του στόματος. Εάν το κομμάτι δέρματος που αφαιρείται είναι μεγάλο, θα πρέπει να αντικατασταθεί με δερματικό μόσχευμα καλύπτεται με ένα μόσχευμα δέρματος.
“Γράφει ο Dr. Ιωάννης Χατζηστεφάνου MD, PhD, aFACS, Γναθοπροσωπικός Χειρουργός, Διευθυντής O.M.S. Στόμα – Γνάθος – Πρόσωπο”