Με τον όρο «Aποφρακτική άπνοια ύπνου (Obstructive Sleep Apnea)» αναφερόμαστε στην παροδική και επαναλαμβανόμενη μείωση της φυσιολογικής ροής αέρα προς τους πνεύμονες (άπνοια), κατά τη διάρκεια του ύπνου. Είναι μία πολύ συχνή πάθηση, παγκοσμίως, με τις έρευνες να δηλώνουν ότι ένας (1) στους πέντε (5) ενήλικες έχει τουλάχιστον μία ήπιας μορφής άπνοια ύπνου. Δυστυχώς και λόγω των συνθηκών εμφάνισής της (ύπνος), οι περισσότεροι πάσχοντες, ενδέχεται να μη γνωρίζουν ότι πάσχουν από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Η υπνική άπνοια μπορεί εν δυνάμει να οδηγήσει σε πολύ σοβαρές επιπλοκές, όπως για παράδειγμα καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό, αρρυθμίες, υπέρταση, μειωμένη σεξουαλική libido και μειωμένη απόδοση στην εργασία. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι οι πάσχοντες από υπνική άπνοια παρουσιάζουν επτά (7) φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για αυτοκινητιστικό ατύχημα, λόγω υπνηλίας.
Ποια είναι τα άιτια εμφάνισης της;
Εξ’ ορισμού, οι αποφρακτικές άπνοιες ύπνου οφείλονται σε απόφραξη του ανώτερου αεραγωγού κατά τη διάρκεια του ύπνου, λόγω μείωσης του μυϊκού τόνου στη περιοχή της μαλακής υπερώας (ουρανίσκος), της γλώσσας και του υποφάρυγγα. Το 70% της απόφραξης εντοπίζεται στο οπίσθιο τμήμα της γλώσσας, που θα πρέπει να αποτελεί και τη βάση της θεραπευτικής προσέγγισης. Άτομα με μεγάλη γλώσσα ή μικρή κάτω γνάθο (οπισθογναθισμός) έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν αποφρακτικές άπνοιες κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η παχυσαρκία, το στραβό διάφραγμα και οι υπερτροφικές κόγχες μπορεί να επιδεινώσουν το πρόβλημα, αλλά δεν αποτελούν αίτια της υπνικής άπνοιας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της;
Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια απόφραξης της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου παρουσιάζουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα συμπτώματα: έντονο και θορυβώδες ροχαλητό, “διακοπή” της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου, ανεξήγητη κόπωση, (ο ασθενής ξυπνά κουρασμένος και κακοδιάθετος, παρότι έχει κοιμηθεί αρκετές ώρες), υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, κεφαλαλγία, ειδικά κατά την πρωινή έγερση, μειωμένη παραγωγικότητά στην εργασία (χαμηλή συγκέντρωση, αδύνατη μνήμη), επιθετικότητα και διαταραχή των διαπροσωπικών σχέσεων, σεξουαλική δυσλειτουργία, κατάθλιψη, κ.α.
Ποιόι είναι οι τρόποι διάγνωσης;
Άτομα τα οποία βιώνουν τα συμπτώματα που προαναφέραμε, θα πρέπει να επισκεφθούν τον εξειδικευμένο χειρουργό, ώστε να ελεγχθούν και να υποβληθούν σε μία ειδική εξέταση, τη «μελέτη ύπνου». Η κλινική μας στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει τη διάγνωση και διερεύνηση της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου, όπου βάσει της συγκεκριμένης διαδικασίας, ελέγχονται τυχόν διακοπές – “αποφράξεις” – της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ανάλογα με τον αριθμό των απνοιών ανά ώρα ύπνου (Δείκτης Αναπνευστικής Διαταραχής (Respiratory Disturbance Index, RDI), η υπνική άπνοια χαρακτηρίζεται ως μικρής (RDI < 15), μέσης (RDI 15 – 30) ή μεγάλης (RDI > 30) βαρύτητας. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι η άπνοιες Μεγάλης Βαρύτητας έχουν απόλυτη ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση, λόγω του κινδύνου επιπλοκών.
Ποιόι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης;
Ανάλογα με το βαθμό της υπνικής άπνοιας, παρατίθενται και οι ακόλουθοι τρόποι αντιμετώπισης:
- Συντηρητική αντιμετώπιση, η οποία εφαρμόζεται για μικρής έως μέσης βαρύτητας άπνοιες και περιλαμβάνει το χάσιμο περιττού βάρους, την αλλαγή του τρόπου ζωής (άσκηση, μείωση άγχους), την αποφυγή μεγάλων γευμάτων, καφεΐνης ή αλκοόλ πριν τον ύπνο, την αποφυγή υπνωτικών ή ηρεμιστικών χαπιών και αλλαγή θέσης κατά τη διάρκεια του ύπνου (προτιμάτε να κοιμάστε γυρισμένοι στη μια πλευρά). Επιπρόσθετα, η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση συσκευών C-PAP & Bi-PAP, με τη λειτουργεία τους να βασίζεται στην αύξηση της πίεσης του εισπνεόμενου αέρα, εμποδίζοντας έτσι τη διακοπή της ροής του στον ανώτερο αεραγωγό. Για τη συγκεκριμένη μέθοδο έχει παρατηρηθεί ότι περίπου ένας (1) στους (3) ασθενείς εγκαταλείπουν τη χρήση τους μετά από ένα χρόνο χρήσης.
- Διαστοματική Ρομποτική Χειρουργική (Transoral Robotic Surgery, T.O.R.S.)η οποία προσφέρει μόνιμη και οριστική λύση σε όσους ταλαιπωρούνται από βαριάς μορφής αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.Η ομάδα μας, με τη χρήση της τελευταίας λέξης της τεχνολογίας στη ρομποτική χειρουργική, επεμβαίνει, ταυτόχρονα και στα 3 σημεία απόφραξης του αεραγωγού, κατά τη διάρκεια του ύπνου (υπερώα και σταφυλή, βάση γλώσσας, & υποφάρυγγας), αυξάνοντας, με αυτόν τον τρόπο τα ποσοστά της μόνιμης και οριστικής αντιμετώπισης. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι με τη χρήση της Διαστοματικής Ρομποτικής Χειρουργικής επιτυγχάνεται, μεταξύ άλλων, η ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου, ταχύτερη επούλωση και αποθεραπεία, μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο, άμεση επιστροφή στην εργασία, και τέλος, ο περιορισμός της δυσκολίας στην κατάποση και την ομιλία μετά την επέμβαση.
Εξειδίκευση και Οργανωμένες Νοσοκομειακές δομές:
Οι επεμβάσεις αντιμετώπισης της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου απαιτούν εξειδίκευση, σύγχρονο νοσοκομειακό υλικοτεχνικό εξοπλισμό και συνεργασία μεταξύ ιατρικών ειδικοτήτων. Η καθημερινή ενημέρωση για νέες τεχνολογίες και υλικά, σε συνδυασμό με τις συνεχείς επενδύσεις του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών σε βιοϊατρικό εξοπλισμό, μας επιτρέπει να διαθέτουμε στα νοσοκομεία του Ομίλου την τελευταία λέξη της σύγχρονης αντιμετώπισης για τη συγκεκριμένη πάθηση.
“Γράφει ο Dr. Ιωάννης Χατζηστεφάνου MD, PhD, aFACS, Γναθοπροσωπικός Χειρουργός, Διευθυντής O.M.S. Στόμα – Γνάθος – Πρόσωπο”