Η λευκοπλακία αποτελεί μία νοσολογική οντότητα, η οποία εκδηλώνεται στον βλεννογόνο του στόματος κι έχει τη μορφή λευκής πλάκας που δεν σχετίζεται με κάποια άλλη νόσο ή σαφές αίτιο. Αφορά περίπου το 1-2% του πληθυσμού, κυρίως άτομα ηλικίας 40 ετών και άνω, με ελαφρώς μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης σε άνδρες. Στην εμφάνιση της λευκοπλακίας παίζουν ρόλο τόσο γονιδιακοί, όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ, ο ιός HPV (ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων) κ.α. Ιδιαίτερα, το κάπνισμα θεωρείται ως ο κύριος παράγοντας εκδήλωσης της νόσου, καθώς στους καπνιστές ο κίνδυνος εμφάνισης της λευκοπλακίας είναι έως και 6 φορές μεγαλύτερος και η πλειοψηφία των ασθενών με τη συγκεκριμένη πάθηση είναι καπνιστές.
Η λευκοπλακία δεν είναι «αθώα» βλάβη, αλλά χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, διότι θεωρείται προκαρκινική βλάβη, βλάβη δηλαδή που υπάρχει πιθανότητα να εξαλλαγεί σε καρκίνου του στόματος. Ο κίνδυνος εξέλιξης της λευκοπλακίας σε καρκίνο του στόματος κυμαίνεται στο 5% με 6%, ενώ μπορεί να συνυπάρχει με αρχόμενο καρκίνο (in situ carcinoma) ακόμα και τη στιγμή της διάγνωσης. Ο κίνδυνος εξέλιξης ή ταυτόχρονης ύπαρξης καρκίνου εξαρτάται από το τύπο και τη θέση εμφάνισης της λευκοπλακίας.
Ο ομοιογενής τύπος έχει εικόνα εμφανίζεται λείας λευκής πλάκας και είναι πιο «αθώα» βλάβη. Ο ανομοιογενής τύπος εμφανίζεται ως λευκή πλάκα με οζίδια ή ογκίδια που μοιάζουν με μυρμηγκιές (verrucous leukoplakia) ή περιοχές με ερυθρότητα (ερυθρολευκοπλακία). Ο ανομοιογενής τύπος έιναι πιο επικίνδυνος για ενδεχόμενη εξαλλαγή σε κακοήθη νόσο.
Οι συνηθέστερες θέσεις στο στόμα όπου εμφανίζεται η συγκεκριμένη πάθηση είναι η γλώσσα, τα ούλα, τα μάγουλα (παρειές), το κάτω χείλος, ο ουρανίσκος (υπερώα) και το έδαφος του στόματος. Πιο επικίνδυνη θεωρείται η λευκοπλακία που εμφανίζεται στο έδαφος του στόματος, τα πλάγια χείλη της γλώσσας και τα ούλα πίσω από το τελευταίο δόντι της κάτω γνάθου (οπισθογόμφια περιοχή), επειδή στις θέσεις αυτές ο κίνδυνος μετατροπής σε καρκινική βλάβη είναι μεγαλύτερος.
Η εκτίμηση της λευκοπλακίας βασίζεται στην κλινική και ιστολογική εξέταση (βιοψία) και θα πρέπει να γίνεται από ειδικό ιατρό με εμπειρία στο καρκίνο στόματος. «Το προλαμβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν» αποτελεί τη βασική θεραπευτική προσέγγισης κάθε προκαρκινικής βλάβης. Εάν υπάρχουν ενδείξεις, κλινικές ή ιστολογικές, που να συνηγορούν υπέρ του κινδύνου εξαλλαγής σε καρκίνο, η λευκοπλακία θα πρέπει να αφαιρείται χειρουργικά ή με laser. Αν αποκλειστεί ο κίνδυνός εξαλλαγής σε καρκίνο, συστήνεται διακοπή του καπνίσματος και της αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ. Και στις δυο περιπτώσεις ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται εντατικά κάθε 6-12 μήνες από ειδικό ιατρό. Πλήρης ίαση επιτυγχάνεται, όταν δεν παρατηρηθεί επανεμφάνιση της νόσου μετά από 3 χρόνια.
“Γράφει ο Dr. Ιωάννης Χατζηστεφάνου MD, PhD, aFACS, Γναθοπροσωπικός Χειρουργός, Διευθυντής O.M.S. Στόμα – Γνάθος – Πρόσωπο”